PLUS Change

Landgebruiksstrategieën voor biodiversiteit, klimaat en sociaal welzijn in een veranderende wereld

Het HORIZON-project PLUS Change (Planning Land Use Strategies for meeting climate, biodiversity and social goals in a Changing world) wil meer bewustzijn creëren voor de manier waarop beslissingen over het gebruik en beheer van land van invloed zijn op het klimaat, de mens en het milieu. Begeleid door een onderzoeksproces worden in 12 praktijkregio's verschillende plannen en strategieën opgesteld om het landgebruik in een snel veranderende wereld duurzamer en klimaatbestendiger te maken.

Het project, met een looptijd van 4 jaar, ging op 1 juni 2023 van start onder leiding van het Tsjechische onderzoeksinstituut Czech Globe. Aan het project nemen 23 partners uit de wetenschap en praktijk uit de EU, Groot-Brittannië en Zwitserland deel. Het Drielandenpark neemt via de EMR als praktijkpartner deel. 

Van 13 tot 15 mei 2025 vond de algemene vergadering plaats in Riga, waar ongeveer 40 deelnemers van de projectpartners bijeenkwamen. Gastheer was het Baltic Studies Centre (BSC). Deze jaarlijkse bijeenkomsten zijn gericht op de integratie van wetenschap en praktijk. De praktijkpartners brengen hun ervaringen met verschillende projecten op het gebied van ruimtelijke ordening in verschillende regio's van Europa in het onderzoeksproces op EU-niveau in. Omgekeerd biedt het project mogelijkheden om innovatieve beleidsopties in de praktijkregio's te onderzoeken en te testen.

Naast een milieumasterplan rond Parijs (Île-de-France), een bergboerenproject in Zwitserland (Parc Ela) en regionale plannen in bijvoorbeeld Slovenië en Polen, houdt de toepassing van het Drielandenpark zich bezig met een grensoverschrijdende routekaart voor een klimaatbestendig landschap. De focus ligt hierbij op de drie grensoverschrijdende samenwerkingsassen van het Blue-Green Star-model, dat is ontwikkeld in het kader van het project “Ruimte voor groene infrastructuur” (afbeelding rechts): 

1. Blauwe as: Maas-corridor met zijrivieren en hun stroomgebieden 
2. Groene as: Corridor Eifel/Ardennen–Kempen 
3. Oranje as: vruchtbare lössbodemstrook 

Het doel van de blauwe as is om de waterretentie in het landschap van grensoverschrijdende stroomgebieden, zoals die van de Rur, Göhl, Weser of Jeker, te vergroten en de kleine waterkringloop te versterken om extreme weersomstandigheden zoals hevige regenval, droogteperiodes en hittegolven op te vangen. Daarnaast gaat het om het bevorderen van een “upstream-downstream”-solidariteit over de grenzen heen. Dit actiegebied wordt al aangepakt in het Interreg-project SPONGE, een eerste spin-off van PLUS Change in het Drielandenpark.

Het doel van de groene as is om de verbindingen tussen Natura 2000-gebieden en andere beschermde gebieden – van het Nationaal Park Eifel in Duitsland via Waals en Nederlands grondgebied tot de nationale parken Hoge Kempen en Bosland in Vlaanderen – te versterken. Het gemeenschappelijke doel is om aaneengesloten habitats te creëren voor bedreigde dier- en plantensoorten, zodat ze zich onder veranderende klimaatomstandigheden kunnen verspreiden en aanpassen. 

Met de oranje as moet vruchtbare grond worden behouden en moet worden ingespeeld op grensoverschrijdende problemen en behoeften van de landbouw. Het doel is om innovatieve bestuursmodellen te verkennen, waardoor boeren hun kennis van het gebied, hun ervaringen en hun individuele bedrijfsmodellen kunnen inbrengen en ontwikkelen als blauw-groene helden. 

Zo moet de routekaart aan het einde van de projectlooptijd oplossingen aandragen voor een succesvolle grensoverschrijdende transformatie naar een klimaatbestendig landschap in het groene hart van de Euregio Maas-Rijn.