PLUS Change

Voor een klimaatbestendig landschap in de Euregio Maas-Rijn en daarbuiten

De overstromingen van 2021 en de droogte van 2022 hebben aangetoond dat de klimaatverandering ook in de Euregio Maas-Rijn een steeds grotere impact zal hebben door extreme weersverschijnselen: In sommige jaren zal er te veel water zijn, in andere jaren te weinig. Beide extremen kunnen worden gemitigeerd door de wateropslagcapaciteit van het landschap te versterken, maar tot nu toe is er in het landgebruik weinig rekening gehouden met deze nieuwe uitdaging.

Het HORIZON PLUS Change project (Planning Land Use Strategies for meeting climate, biodiversity and social goals in a Changing world) zal dit probleem aanpakken: Het project wil een groter bewustzijn creëren van hoe beslissingen over hoe we land gebruiken en beheren van invloed zijn op het klimaat, mensen en het milieu. Burgers en bedrijven, maar ook beleidsmakers, krijgen aanbevelingen voor actie over hoe landgebruik duurzamer en vooral klimaatgevoeliger kan worden gemaakt in een veranderende wereld.

Het project met een looptijd van 4 jaar is gestart op 1.6.2023 onder leiding van het Tsjechische onderzoeksinstituut Czech Globe. 23 partners uit onderzoek en praktijk uit de EU, Groot-Brittannië en Zwitserland zijn bij het project betrokken. Het Drielandenpark neemt deel als praktijkpartner via de EMR.

Het kick-off evenement vond plaats in Praag van 12-14 juni en richtte zich op de workflow van het project en de integratie van wetenschap en praktijk. Ongeveer 40 deelnemers presenteerden verschillende landinrichtingsprojecten in de verschillende regio's van Europa en bespraken hoe deze kunnen worden ondersteund door instrumenten uit onderzoek. Omgekeerd zal het onderzoek aanbevelingen voor het EU-beleid afleiden uit de ervaringen in de regio's.

Naast een masterplan voor Amsterdam, een project voor klimaatboeren in Zwitserland en andere toepassingsgebieden, zal de casus voor het Drielandenpark gaan over een grensoverschrijdend actieplan voor een klimaatbestendig landschap.

De focus zal liggen op de groene corridor tussen de Eifel/Ardennen en de Hoge Kempen in het hart van de Euregio Maas-Rijn en op “nature-based solutions” voor klimaatadaptatie. Deze dragen aanzienlijk bij aan het verzachten van de gevolgen van klimaatverandering door het versterken en herstellen van natuurlijke processen (zoals de kleine waterkringloop) in het landschap. Ze worden in de EU-klimaataanpassingsstrategie aangemerkt als een belangrijk instrument. Voorbeelden van op de natuur gebaseerde oplossingen die de waterretentie in het landschap kunnen verhogen en tegelijk de biodiversiteit en landschapskwaliteit verbeteren, zijn onder meer

• Behoud en herbebossing van gemengde bossen,
• Verrijking van bodems met organisch materiaal,
• Herstel van meanderende rivierlopen en kleine wetlands,
• Het vrijmaken van uiterwaarden waarin de rivier zich kan uitbreiden tijdens overstromingen,
• Hagen parallel aan hellingen planten, die dan de waterafvoer vertragen.

Het doel is om samen met lokale actoren uit het veld waterretentiemaatregelen die al zijn geïmplementeerd of zijn gepland in de zin van op nature-based solutions op een kaart te documenteren, maar ook om de behoefte aan actie te identificeren die nog steeds bestaat in grensoverschrijdende stroomgebieden (zoals de Geul). Stappen in de richting van implementatie moeten ook door het project worden geïnitieerd.
Aan het einde van het project moet een geïntegreerde oplossing voor klimaatadaptatie, biodiversiteit en levenskwaliteit van de burgers worden uitgewerkt en laten zien hoe het groene hart van de Euregio klimaatbestendig en duurzaam kan worden gemaakt voor toekomstige generaties.